Tanie domki na wczasy

Powiat Bytowski na Kaszubach

24 July 2013r.

Powiat bytowski Ten jeden z największych powiatów województwa pomorskiego mieści historyczną ziemię bytowską, znaczną część ziemi miasteckiej oraz związane dawniej z południowymi Kaszubami Gochy. Przez stulecia był to obszar pograniczny, gdzie ścierały się wpływy polskie i niemieckie. Podziały na Niemców i Polaków, katolików i protestantów różnicowały wsie, majątki, parafie i rodziny. Północno-wschodnie krańce ziemi bytowskiej są dla niezorientowanego w geograficznych podziałach ciągle jeszcze Szwajcarią Kaszubską a leżące na południu piaszczyste Gochy to zdecydowanie część Borów Tucholskich. Pagórkowate okolice Miastka przy odrobinie wyobraźni porównać by można do wyżyn Podkarpacia, Kaszubszczyzna w powiecie bytowskim jest żywa do dziś, a sam Bytów to miejsce, w którym we wzorcowy sposób łączy się tradycję z wymogami nowoczesności. Ważną społecznością na tym terenie są również Ukraińcy, którzy zostali tu przymusowo rozsiedleni w końcu lat 40. XXwieku. Niezbyt bogate, często zda się, zapóźnione gospodarczo okolice z wszechwładnąprzyrodą, mają dla turystów niepowtarzalny smak i urok świata, który coraz szybciej odchodzi w zapomnienie. Bytów to powiatowe 20-tysięczne miasteczko położone w środkowo-zachodniej części województwa pomorskiego, 50 km od Lęborka, Kartuz i Słupska, nad niedużym dopływem Słupi - strugą o nazwie Bytowa. Pięknie usytuowany wśród morenowych wzgórz, lasów i jezior przyciąga turystów przede wszystkim okazałym zamczyskiem górującym nad centrum. Ładniejące od lat miasto jest jednym z tych miejsc, które na Kaszubach trzeba obowiązkowo odwiedzić. DZIEJE i Drewniany gród w miejscu obecnego Bytowa istniał już w XII wieku t i należał do księstwa słupsko-sławieńskiego. W początkach XIII j wieku okręg bytowski przyłączony został przez Świętopełka do Pomorza Gdańskiego. W1306 roku Bytowszczyzna została opanowana przez Brandenburgię, a później przez książąt zachodniopomorskich. Ostatecznie w 1329 roku stała się częściąpaństwa zakonnego. W roku 1346 w pobliżu istniejącego drewnianego zameczku Krzyżacy dokonali nadania ziemi pod nową osadę. Ze względu na położenie na rubieżach państwa krzyżackiego podjęto wówczas decyzję o budowie spełniającego wszelkie wymogi strategicz-,. ne zamku. Budowla ta stanęła w 1404 roku. Po bitwie grunwaldzkiej Bytów na krótko zajęły wojska polskie, a król Jagiełło darował ziemię bytowską księciu słupskiemu. Na mocy traktatu pokojowego do Bytowa szybko powrócili jednak Krzyżacy. Na początku wojny trzynastoletniej Kazimierz Jagiellończyk Bytów z całym Pomorzem przyłączył do Polski i oddał jako lenno księciu słupskiemu. Pomorski władca był wątpliwym sprzymierzeńcem, który już w 1460 roku przekazał gród Krzyżakom. Walki z zakonną załogą trwały do końca wojny w 1466 roku. Wobec coraz wyraźniejszej przewagi strony polskiej Eryk II Słupski w 1465 roku rozpoczął starania o załagodzenie konfliktu z Kazimierzem Jagiellończykiem i odzyskanie ziemi lęborsko-bytowskiej. Równocześnie przymierzał się jednak do wykupienia jej bezpośrednio od Krzyżaków. Ostatecznie na mocy polsko-pomorskiego porozumienia Eryk II wypłacił żołd najętym przez Krzyżaków załogom zamków w Bytowie i Lęborku, a ziemię tę otrzymał jako lenno. Panowanie Pomorzan na ziemi bytowskiej i lęborskiej ukierunkowane było na gospodarczą eksploatację tych terenów. Lokalna szlachta wespół z polską szlachtą z Prus Królewskich wielokrotnie wysyłała petycje i skargi na pomorskiego księcia do Krakowa. Także Sejm Pruski zobowiązywał władcę do zażądania od lennika zwrotu tych ziem. W1526 roku zawarto nawet nowe porozumienie polsko-pomorskie, włączając je administracyjnie i gospodarczo do Po- morza. Normalizacja ta zbiegła się w czasie z reformacją, której fala dotarła do Bytowa około roku 1540. Jednym z pierwszych bytowskich pastorów był Szymon Krofey, który dla swych wiernych w 1586 roku wydał modlitewnik ze zbiorem pieśni oraz krótkim katechizmem - pierwszą drukowaną książkę po kaszubsku. Po śmierci ostatniego z książąt zachodniopomorskich Bytów powrócił do Polski. Wciągu 20 Krzyżacki zamek w Bytowie lat przeprowadzono unifikację prawną z resztą Rzeczypospolitej oraz restytucję katolicyzmu, który później stał się wyznacznikiem polskiej przynależności narodowej. Miejscowa szlachta uzyskała przywileje szlachty koronnej, a wolności szlacheckie objęły także liczną grupę panków kaszubskich (drobną szlachtę). Prawa te zadecydowały o zachowaniu polskości tych ziem do końca XIX wieku. Krótkie polskie panowanie zakończył traktat welawski podpisany przez króla i elektora brandenburskiego w 1657 roku (podczas „potopu" szwedzkiego). W zamian za pomoc przeciw Szwedom Brandenburczycy otrzymali ziemię bytowską i lęborskąjako lenno. W wyniku konsekwentnej pruskiej polityki w ciągu 250 lat Bytów stał się miastem niemieckim. Osadzanie kolonistów, ograniczenie praw drobnej szlachty i planowa polityka germanizacyjna, realizowana poprzez rozbudowujący się system szkolny i preferowany kościół protestancki, doprowadziły także do germanizacji terenów leżących na północ i zachód od miasta. Jedynie południowo-wschodnia, katolicka część ziemi bytowskiej, dzięki kontaktom i powiązaniom rodzinnym z kaszubską ludnością okolic Kościerzyny, Chojnic i Człuchowa, zachowała swą odrębność narodową. Kaszubi ci stali się na przełomie XIX i XX wieku motorem odrodzenia polskości w okolicach Bytowa. Po zakończeniu I wojny światowej projektowano nawet włączenie Bytowa i ziemi bytowskiej do odradzającej się Polski. Kaszubi stanowili tu jednak mniejszość i na mocy traktatu wersalskiego Bytów pozostał w Niemczech. Aktywność polskich organizacji w zakresie szkolnictwa i samopomocy wykorzystywana była przez Niemców do rozbudzania nacjonalizmu i postaw obronnych wobec „polskiego zagrożenia ". Wskutek szykan, procesów i pobić aktywność Kaszubów przed rokiem 1939praktycznie ustała. Wybuch wojny przyniósł masowe aresztowania działaczy mniejszości polskiej oraz wyroki śmierci lub długotrwałe kary więzienia za „zdradę stanu". Mimo to Bytowszczyzna objęta została działaniami wywiadowczymi partyzantki kaszubskiej TO W„ Gryf Pomorski". Wojska radzieckie zdobyły miasto 8 marca 1945 roku. Rosjanie, już po zajęciu Bytowa, zniszczyli ponad 750 budynków, 16 zakładów przemysłowych, zdemontowali 4 tartaki i linię kolejową z Miastka do Lęborka. Wzniecili również wiele pożarów, z których najtragiczniejszy był wywołany 17 marca. W efekcie tych działań, pomimo braku walk, miasto 1. zamek; 2. pl. Wyszyńskiego; 3. kościót; 4. wieża; 5. ulice Wnici,* d i . • 6. kościół; 7. most Wojska Polskiego lDrzy-mały; Powiat bytowski zniszczono w 57%, a samo śródmieście w 90%. Dopiero w połowie kwietnia 194 5 roku powstały tu pierwsze polskie władze. Wciągu ostatnich dziesięcioleci miasto wzbogaciło się o kilka osiedli wybudowano nowe zakłady przemysłowe i dokończono rozpoczętą w latach 30 restaurację zamku. Od kilku lat trwa upiększanie centrum i snute są plany przywrócenia tej części Bytowa jej dawnego blasku -w tym odtworzenia dawnego charakteru kamieniczkowej zabudowy. W niedalekiej przyszłości nad przepływającą przez centrum Bytowąpowstać ma także trakt spacerowy.